. - İSİMLER

İSİMLER

İSİM: Canlı ce cansız varlıkarı, duygu ve düşünceleri, çeşitli durumları bildiren kelimelere İSİM denir
İsimler cins isim ve özel isim olmak üzere ikiye ayrılır.

Özel İsim: Dünyada yalnız bir varlığı belirten isimlere ÖZEL İSİM denir.
Cins İsim: Dünyada benzeri çok olan bir çok varlığın, birçok varlığın ortak ismine CİNS İSİM denir.

Cins İsimler Üçe Ayrılır:

A. Madde İsimleri: Elle tutulup gözle görülen varlıklara verilen isimlere denir. Masa, elbise, taş, ova, cadde, sokak....

A. Mana İsimleri: Elle tutuamayan gözle görülemeyen varlıklara verilen isimlere denir. ses, uyku, sevinç, acı, rüya, akıl, huy, mutluluk, özlem, sevgi...

A. Topluluk İsimleri: Aynı türden olan varlıkların toklu olarak bulundukları durumlara verilen isimlere denir. okul, sınıf, alay, tabur, sürü, orman, halk, millet, aile, koro...

İSİMLERDE TEKLİK - ÇOKLUK

İsimlerde Teklik - Çokluk: Bir tek varlığı belirten TEKİL İSİM, aynı cinsten cirçok varlığı belirten isimlere ise ÇOĞUL İSİM denir.

Tekil	Çoğu Eki			Çoğul
çiçek dağ gömlek kapı	+ + + +	ler lar ler lar	__ __ __ __	çiçekler dağlar gömlekler kapılar

İSMİN HALLERİ

İsmin beş hali vardır:

ev
ev + e
ev + i
ev + de
ev + den

__
__
__
__
__

ev
eve
evi
evde
evden

:
:
:
:
:

yalın hali
-e hali
-i hali
-de hali
-den hali

:
:
:
:

Yönelme durumu
Yükleme durumu
Bulunma durumu
Ayrılma durumu

Buna göre okul kelimesini ismin beş haline göre cümlede kullanımı:

Yalın hali
-e hali
-i hali
-de hali
-den hali

:
:
:
:
:

Okul insan doğru düşünmeyi öğretir.
Mehmet bu yıl okula başlayacak
Okulu bitirince öğretmen olacakmış
Yarın okulda bulunmak zorunda mısın?
Okuldan gelirken kitapçıya uğramış.

İSİM TAMLAMALARI

A. İsim Tamlaması: Aralarında anlam ilgisi bulunan, iki veya daha çok isimden meydana gelen söz gruplarına İSİM TAMLAMASI denir.
İsim tamlamalarında birinci isim tamlayan, ikinci isim tamlanandır. Tamlayan veya tamlanan ek alma durumuna göre isim tamlamaları dörde ayrılır:

1. Takısız İsim Tamlaması: Bir tamlamada tamlayan ve tamlanan isim veya isim soylu kelime ek almazsa takısız tamlama oluşur.

gümüş çerçeve		demir kapı
Tamlayan	Tamlanan	Tamlayan	Tamlanan

2. Belirtisiz İsim Tamlaması: Bir isim tamlamasında tamlayan ek almaz, tamlanan ek alırsa belirtisiz isim tamlaması meydana gelir.

soba boru - s -u		pencere cam - ı
Tamlayan	Tamlanan	Tamlayan	Tamlanan

3. Belirtili İsim Tamlaması: Tamlayanla tamlananın ek aldığı isim tamlamalarına belirtili isim tamlaması denir.

Ev - in pencere -s - i		Dolab - ın kapağ - ı		Ceket - in düğme - s - i
Tamlayan	Tamlanan	Tamlayan	Tamlanan	Tamlayan	Tamlanan

4. Zincirleme İsim Tamlaması: İkiden fazla ismin anlamca birbirini tamamlarken oluşturdukları tamlamalardır.

Evimizin dört bir yanı

Pencere çercevesinin camı ...

Tamlama Çeşidi	Tamlayan	Tamlanan
Takısız İsim Tamlaması	-	-
Belirtisiz İsim Tamlaması	-	-i
Belirtili İsim Tamlamas	-in	-i
Zincirleme İsim Tamlamas	İkiden fazla isim